Hoeder van de lokale democratie en de bestuurlijke integriteit
De burgemeester heeft naast de bekende taken op het terrein van openbare orde en veiligheid ook een aantal taken die zien op het goed functioneren van het lokale bestuur.
De belangrijkste taken staan verwoord in artikel 170 van de Gemeentewet. Zo stelt dit artikel dat de burgemeester toeziet op:
- een tijdige voorbereiding, vaststelling en uitvoering van het gemeentelijk beleid en van de daaruit voortvloeiende besluiten, alsmede op een goede afstemming tussen degenen die bij die voorbereiding, vaststelling en uitvoering zijn betrokken;
- een goede samenwerking van de gemeente met andere gemeenten en andere overheden;
- de kwaliteit van procedures op het vlak van burgerparticipatie;
- een zorgvuldige behandeling van bezwaarschriften;
- een zorgvuldige behandeling van klachten door het gemeentebestuur.
De burgemeester heeft daarnaast een procesrol bij de bestuurlijke integriteit van de gemeente. Letterlijk staat er in de wet dat de burgemeester de bestuurlijke integriteit van de gemeente bevordert. Dit betekent dat de burgemeester moet stimuleren dat het onderwerp integriteit in de gemeente aan de orde komt, bijvoorbeeld op een heidag van de gemeenteraad of in het college van B&W én dat er duidelijke afspraken zijn over hoe te handelen bij een vermoeden van niet-integer handelen door een lokaal bestuurder. Deze taak betekent niet dat de burgemeester verantwoordelijk is voor de integriteit van de wethouders en de raadsleden of dat hij of zij de integriteit van anderen moet beoordelen. Iedere bestuurder c.q. volksvertegenwoordiger is primair zelf verantwoordelijk voor zijn eigen integriteit. De gemeenteraad en het college zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de bestuurlijke integriteit van de gemeente als geheel.
Om het onderwerp integriteit goed te beleggen is een meervoudige aanpak nodig. Onder andere door het duidelijker benoemen van de verantwoordelijkheden, door het regelmatig bespreekbaar maken van integriteit, het weerbaarder maken van het lokale bestuur tegen ongewenste invloeden van buitenaf en het formuleren van duidelijke afspraken over hoe te handelen bij signalen van mogelijke schendingen.
Burgemeesters die vragen hebben over bijvoorbeeld hoe te handelen in een concrete integriteitszaak, kunnen contact opnemen met het SIPA, het Steunpunt Integriteit Politiek Ambtsdragers. Burgemeester kunnen het SIPA, buiten kantooruren, ook bereiken via het NGB.
Meer weten?
Zie ook de e-learning module over integriteit voor burgemeesters. Deze vindt u onder het kopje Professionalisering.